1.MỞ ĐẦU

1.1 Khái niệm 

Không gian công cộng là không gian phục vụ chung cho nhu cầu của nhiều người, là không gian bên ngoài chỗ ở mà mỗi cá nhân có thể tiếp cận được.

Không gian công cộng là không gian cảnh quan, như không gian các trục phố chính, các quảng trường... Ðồng thời cũng là không gian giao tiếp nơi các đường đi bộ, các hẻm phố, các tiền sảnh của dinh thự…

Sự hình thành, phát triển, và thay đổi của không gian công cộng phụ thuộc vào sự phát triển và đặc điểm của đời sống công cộng, vốn không giống nhau giữa các nền văn hóa khác nhau và ở các thời điểm khác nhau.

Trong không gian công cộng, người sử dụng vừa là người quan sát, lại vừa là người tham gia các hoạt động chung. Hình thức hay hoạt động của mỗi người trong không gian công cộng thường gây ảnh hưởng tới những người khác, vì thế, không gian công cộng được coi là nơi diễn ra các xung đột xã hộicũng như là nơi của các hòa giải xã hội giữa các tổ chức cá nhân.

1.2 Vai trò

Thứ nhất: Sự tồn tại và phát triển không gian công cộng trong đô thị tạo nên sức sống đặc thù của mỗi đô thị. Ở đó, luôn cùng tồn tại một cộng đồng dân cư đang sinh hoạt, làm việc và quan trọng hơn cả là cùng thay đổi và phát triển.

Thứ hai: Không gian công cộng không chỉ là nơi để giao tiếp, mà còn là nơi thỏa mãn nhu cầu về không gian sống của con người. Không gian công cộng là không gian cho sinh họat cộng đồng: vui chơi giải trí, không gian tạo thoáng đãng về không khí, cảnh quan (cây xanh, khoảng trống), không gian cây cảnh trang trí, không gian sinh họat tập thể như: giao lưu, thưởng thức, biểu diễn nghệ thuật văn hóa nghệ thuật, thể thao, lễ hội… Là nơi mọi người có thể thư giãn, giải trí sau những giờ làm việc vất vả, đồng thời góp phần khơi dậy sự sáng tạo và phát triển của mỗi con người.

Thứ ba: Không gian công cộng là những không gian thân thiện, gần gũi với mọi người. Ðó là nơi mà mọi người có thể trò chuyện với nhau, cùng vui chơi, là nơi mà mọi người có thể mua sắm hoặc đắm mình vào cảnh vật xung quanh. Với tính chất mở và thân thiện, không gian công cộng đã trở thành những nơi chốn quen thuộc của mọi người, ngoài ngôi nhà của họ.

Thứ tư: Không gian công cộng còn là những biểu tượng của một khu phố, một thành phố, hay của cả một quốc gia. Thông qua các không gian công cộng, nghệ thuật công cộng mà những nét bản sắc, độc đáo trong văn hóa vùng miền được biểu hiện. Ví dụ, người ta có thể nhớ đến Paris thông qua sự hoành tráng của tháp Eiffel trên công viên Champ de Marne. Hay một Vatican với những thức cột cổ điển cao vút, những không gian rộng mênh mông đem lại cảm giác vô cùng khi ta đến với tôn giáo.

1.3 Đặc điểm không gian văn hóa công cộng tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Nếu hiểu không gian văn hóa công cộng là những nơi mà hoạt động văn hóa được diễn ra để phục vụ chung cho nhu cầu của nhiều người thì Thành phố Hồ Chí Minh, với đặc thù của một đô thị đang phát triển và cũng đang rất thiếu các không gian văn hóa công cộng. Ở các đô thị phát triển đều có những quảng trường lớn để tổ chức các sự kiện văn hóa, chính trị…. Như Quảng Trường Đỏ, Quảng trường Petersburg (Nga), Quảng trường Piazza Duomo ở Milano - Ý… hoặc ngay ở thủ đô Hà Nội cũng có Quảng trường Ba Đình.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh các hoạt động chính trị, văn hóa muốn tổ chức nơi cộng cộng thường phải trưng dụng các con đường lớn ở khu vực trung tâm như đường Lê Duẩn, đường Nguyễn Huệ.

Vài năm gần đây, để tạo thêm không gian văn hóa công cộng nhằm đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật của người dân Thành phố cũng như tăng thêm các điểm du lịch văn hóa nhằm phục vụ du khách, Thành phố đã đưa vào hoạt động một số không gian văn hóa công cộng cũng trưng dụng từ những con đường và tiền sảnh của một số công trình kiến trúc như: đường sách Nguyễn Văn Bình, các hoạt động biểu diễn nghệ thuật định kỳ tại phố đi bộ Bùi Viện, trước sảnh Nhà hát Thành phố, Bưu điện Thành phố… Tuy nhiên các không gian trên rất hạn chế về mặt diện tích nên chỉ tổ chức được các chương trình, sự kiện nhỏ, những sự kiện, chương trình lớn phải trưng dụng các con đường lớn, công viên…ảnh hưởng nhiều đến vấn đề giao thông cũng như cảnh quan, môi trường. Như vậy, Thành phố Hồ Chí Minh đang thiếu hẳn các không gian để tổ chức các hoạt động văn hóa công cộng.

Còn tiếp...